---

Haker (ang. hacker) – osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach informatycznych (lub elektronicznych) która identyfikuje się ze społecznością hakerską. Hakerzy odznaczają się bardzo dobrą orientacją w Internecie, znajomością wielu języków programowania, a także świetną znajomością systemów operacyjnych, w tym zwłaszcza z rodziny Unix (GNU/Linux, BSD itp.).

Stosuje się także odpowiednio skwantyfikowane określenia, np. Perl hacker oznaczające osobę bardzo dobrze znającą język Perl lub security hacker – na określenie wybitnego specjalisty od bezpieczeństwa komputerowego.

Etymologia

Angielskie słowo hacker pochodzi od hack. Termin hack wśród studentów Massachusetts Institute of Technology w latach 60. odnosił się do płatanych żartów, takich jak np. owinięcie górującej nad kampusem uniwersyteckim kopuły folią odbijającą promienie świetlne. Aby zasłużyć na to określenie żarty musiały się wyróżniać szczególną pomysłowością i stylem oraz nie przynosić szkody.

Miano hakera nadawali sobie wzajemnie niektórzy członkowie Tech Model Railroad Club (Modelarskiego Klubu Kolejowego) i Artificial Inteligence Laboratory działającego na tej uczelni. Część z nich przeniosła później swoje zainteresowanie na komputery – można ich uważać za pierwowzór dzisiejszych hakerów.

Technologia

Nie wszystkie systemy komputerowe są w równym stopniu podatne na hakowanie. Wiele systemów operacyjnych (np. Microsoft Windows) nie zawiera domyślnie nawet tak podstawowego narzędzia jak kompilator czy użyteczny dla zastosowań programistycznych edytor tekstu. Hakerów z tego powodu spotyka się dużo częściej wśród użytkowników systemów uniksowych, szczególnie systemów FOSS takich jak Linux, choć również zamknięte uniksy zwykle są bardzo przyjazne dla programisty.

Najpopularniejszymi językami programowania wśród hakerów są te, które umożliwiają szybkie stworzenie interesujących i użytecznych programów, i dają programiście bardzo dużą kontrolę nad programem. Do takich języków należą C (współcześnie również C++) i Perl, języki funkcyjne (Lisp, Haskell) oraz wiele nowych języków interpretowanych (Python, Ruby itd.), zaś wręcz przysłowiowo znienawidzony przez hakerów jest COBOL. Kultura i społeczność hakerów

Hakerzy nigdy nie mieli instytucji, które unifikowałyby całą ich społeczność, choć Internet przyniósł wiele kanałów, które zwiększają stopień jej integracji. Specyficzne dla społeczności cechy rozpowszechniają się jedynie przez kontakt pomiędzy poszczególnymi grupami. Istnieje też drugi mechanizm rozpowszechniania cech kultury hakerskiej – konwergencja. W kulturze hakerskiej, będącej właściwie swoistą subkulturą jednymi z najważniejszych wartości są umiejętności techniczne i technika sama w sobie, jednak wartościami, które scalają społeczność hakerów to przede wszystkim ruchy wolnościowe, m.in. ruch na rzecz wolnego oprogramowania i późniejszy ruch Open Source. Ponieważ technologie informacyjne rozwijane są we wszystkich miejscach jednocześnie, te same wytwory działalności hakerskiej mogą się niezależnie rozprzestrzeniać w wielu autonomicznych społecznościach. Taki charakter miało rozpowszechnienie się m.in. Linuksa, Perla czy Open Source – rozpowszechniały się one jednocześnie wśród wielu hakerów i ich lokalnych środowisk, ze względu na swój wpływ na możliwości hackowania, a nie ze względu na wpływ centralnych instytucji.

Według Manuela Castellsa, twórcy trzytomowego dzieła poświęconego społeczeństwu informacyjnemu pt. The Age of Information kultura hakerska opiera się przede wszystkim na kulturze technomerytokratycznej, która z kolei opiera się na podnoszeniu kwalifikacji technicznych. Podnoszone kwalifikacje techniczne z kolei pozwalają na ciągłe dzielenie się wiedzą związaną z dostępnością do kodu źródłowego.

Jedną z naczelnych wartości w środowisku hakerów według Castellsa jest wolność – w trzech wymiarach: wolność tworzenia wolność w dostępie do wiedzy wolność form dzielenia się wiedzą Castells kulturę hakerów określa także jako kulturę daru. Drugą z istotnych wartości jest uznanie, prestiż jaki może zyskać haker w środowisku przez udostępnianie własnych nowatorskich programów, czy rozwiązań w istniejących już programach. Prestiż wynikający z twórczego wykorzystania wiedzy dla tworzenia nowych technologii i dzielenia się z nimi, jest podstawą do budowania autorytetu w środowisku hakerów. Formalne wykształcenie natomiast nie przekłada się na uznanie hakerów, większość z nich to jednak studenci, szczególnie kierunków technicznych i nauk ścisłych.

Mimo, iż hakerzy mają możliwość spotykania się poza internetem, najczęściej interakcje między nimi mają charakter wirtualny. Komunikacja także ma charakter nieformalny, dlatego też nie używają oni imion i nazwisk, tworząc swoją tożsamość wokół stworzonych przez siebie nicków.